maandag 18 oktober 2010

Tekstverslag discussiemiddag

Een kort verslag van de Open Access discussiemiddag van afgelopen woensdag. Ik ben erg tevreden over de opkomst: iets meer dan 30 personen. Op het laatste nog een enkele afmelding maar ook enkele last-minute aanmeldingen. Een van de late aanmelders was Ciska Joldersma, tot half juni Tweede Kamerlid voor het CDA. Ik ben overigens ook erg tevreden over de hele middag zelf. De setting, de leuke mix van gasten, Annemarie als discussieleider en natuurlijk de sprekers Jan Velterop en Ron Dekker. Speciale dank ook voor de intro van Marc en het slotwoord van de rector.

Marc trapte af. Hij kondigde de start aan van het project “Maandschrift Economie”. Hierover schreef ik al in mijn posting van donderdag 14 oktober. In het kort: LIS digitaliseert alle artikelen van Maandschrift Economie, vanaf het eerste nummer in 1935 tot het laatste nummer in 2003 en stelt ze Open Access beschikbaar. Daarnaast mogen alle artikelen van UvT-auteurs in Kwartaalschrift Economie meteen bij publicatie digitaal en vrij beschikbaar komen via de Tilburg University Repository.
“Nanopublicaties: wetenschappelijke literatuur als linked open data” was de titel van de lezing van Jan Velterop (Concept Web Alliance, voorheen wetenschappelijk uitgever bij o.a. Nature, Springer en BioMed). Kern hierbij was de vraag hoe de naalden uit de wetenschappelijke literatuur-hooiberg te halen en de informatie overload te voorkomen. Hij ging in op vragen als waarom publiceren wetenschappers, hoe vind je in deze wereld waarin zo veel gepubliceerd wordt, wetenschappelijk kennisoverdracht plaats, en hoe kun je daar uit halen wat voor jou interessant is? De weg loopt via concepts en (annotated) statements naar triples en nanopublicaties. Meer hierover in “
Nano-publication in the e-science era” van Jan Velterop en Barend Mons.

Ron Dekker, lid van de algemene directie van NWO ging vervolgens heel concreet in op het financieren van Open Access. Door het instellen van het Stimuleringsfonds voor Open Access publiceren heeft NWO een duidelijk standpunt ingenomen. NWO heeft hierbij een nieuw publicatiemodel voor ogen, waaraan specifieke criteria met betrekking tot kwaliteit, prijs, toegankelijkheid en gebruik zijn verbonden.

Na de pauze volgde de discussie aan de hand van stellingen. Omdat meteen na de presentatie van Jan Velterop de discussie al begonnen was, vermoedde ik al dat het na de pauze ook wel goed zou gaan. De stellingen:

    1) Algemene invoering van Open Access is voor universiteiten onbetaalbaar (Marc van den Berg, UvT-LIS)
    2) Algemene invoering van Open Access is voor Nederland aanzienlijk goedkoper (Ron Dekker, NWO)
    3) Fragmentarische toegang in plaats van alomvattende toegang tot de aanwezige wetenschappelijke kennis is vrijwel zeker een rem op wat de wetenschappelijke ontwikkeling zou kunnen zijn en kan zelfs gevaarlijk zijn (bijvoorbeeld in medische wetenschap) (Jan Velterop)
    4) Open Access tot research data is belangrijker dan Open Access voor publicaties (Marc van den Berg, LIS)
    5) Open Access tot wetenschappelijke informatie kan geen doel op zichzelf zijn, maar is een middel om sneller tot betere wetenschappelijke kennis te komen (Jan Velterop)

Stelling 1 en 2 vormden een goede combinatie om over de kosten te praten. Het mooie was dat, behalve natuurlijk het kostenaspect, ook andere belangrijke Open Access-onderwerpen ter sprake kwamen: auteursrechten, kwaliteit, impact factoren, data en het auteursrecht op data. De twee heel verschillende invalshoeken van de lezingen, gecombineerd met een vertegenwoordiging van verschillende partijen (wetenschappers, bibliotheek, uitgevers en subsidiegevers) zorgden voor een gevarieerde en boeiende discussie.

Ik kan wel stellen dat er voor ons nog een hoop werk te doen is, met name wat betreft voorlichting op het gebied van auteursrecht. Daarnaast, zoals Thomas terecht opmerkte: “Ik denk dat het goed is om helder te zijn over ons OA- en repository-beleid. Daarmee is niet gezegd dat het beleid moet blijven zoals het was, maar het moet wel helder zijn voor iedereen wat nu het beleid is.”

zondag 17 oktober 2010

donderdag 14 oktober 2010

Aftrap discussiemiddag

Hier alvast een foto van de aftrap van de Open Access discussiemiddag op 13 oktober. Verslag en enkele andere foto's volgen binnenkort.

Maandschrift Economie

Woensdag vertelde Marc in zijn openingswoord tijdens de Open Access discussiemiddag over ons project Maandschrift Economie. Corry is de drijvende kracht achter dit project. Kortweg houdt het in dat we vanaf het eerste nummer in 1935 tot het laatste nummer in 2004 alle artikelen gaan scannen en, natuurlijk in overleg en met goedkeuring van de huidige redactie, alle artikelen Open Access beschikbaar stellen.
Daarnaast mogen we alle nieuwe artikelen van UvT-auteurs in Kwartaalschrift Economie, direct na publicatie, via de Tilburg University Repository openbaar maken! Het Kwartaalschrift hanteert een ’moving wall’ van een jaar: de fulltext van de artikelen is vrij beschikbaar via hun website, met uitzondering van het laatste jaar. Voor UvT-auteurs geldt dit dus niet!

Voor alle duidelijkheid: in 2004 ging het Maandschrift Economie (van Nederlandse origine) samen met het Economisch en Sociaal Tijdschrift (van Belgische origine) en heette vanaf toen Kwartaalschrift Economie. Het project betreft alleen het Maandschrift Economie, dus tot 2004.

In dit project valt het Open Access initiatief mooi samen met het 75-jarig bestaan van het tijdschrift (eerst Maandschrift, nu Kwartaalschrift). Yvonne van de drukkerij heeft er een mooie poster voor gemaakt. Tijdens een Google zoekactie naar de historische achtergrond van het tijdschrift, kwam ik een voorwoord van redacteur en UvT-er Pieter Meulendijks uit 1995 tegen in het nummer op het moment dat Maandschrift Economie precies 60 jaar bestond. Voor de poster hebben we de eerste pagina van het allereerste nummer in 1935 gescand, en juist hierover zegt Meulendijks:
    Het eerste nummer was gevuld met artikelen van de hand van vier auteurs, die allen hoogleraar waren aan de ‘Roomsch-Katholiek Handelshoogeschool, Hoogeschool voor Economische en Sociale Wetenschappen, Tilburg’ en waarvan er drie bovendien redacteur waren van het nieuwe tijdschrift.
Hij heeft het dan over H.A. Kaag (red.), C.P.M. Romme, M.J.H. Cobbenhagen (red.) en J.E. De Quay (red.). De Quay, de toenmalige minister van sociale zaken , schreef in dit eerste nummer over zijn initiatief om over te gaan tot ‘De vervanging van vrouwelijke door mannelijke arbeidskrachten nu het vraagstuk van de werkloosheid en vooral van de werkloosheid van jonge mannen zozeer de aandacht vraagt’. Tijden veranderen ...

dinsdag 12 oktober 2010

ChocOA


Het organiseren van een discussiebijeenkomst is niet het enige dat we doen om aandacht voor Open Access te vragen. De collectie-informatiespecialisten doen deze week een rondje faculteit.

Paul, Corry, Marian en Trijnie (samen met Ingrid) lopen ieder in hun eigen faculteit elke dag ongeveer een klein uurtje de (openstaande) deuren af met de Open Access-kaart van SURFfoundation. Behalve de kaart hebben ze voor iedereen die ze spreken, een zakje met twee chocolade sleutels als extra attentie. Een hartstikke goed idee van Petra en het schijnt goed te vallen! Nu maar hopen dat ze niet alleen de sleutels onthouden maar ook het idee hierachter.

maandag 11 oktober 2010

Open Access week bij de UvT

Na maanden van voorbereiding, is het eindelijk zo ver: Open Access week 2010! Een weekje eerder dan de internationale week in verband met de herfstvakantie.

Het belangrijkste evenement op de UvT deze week is toch wel de discussiemiddag die we samen met het CWL (Centrum voor Wetenschap en Levensbeschouwing) georganiseerd hebben. Het thema van de bijeenkomst is “Open Access : wie betaalt de prijs?” Ik vind het vreselijk spannend en kijk er erg naar uit. Ik ben erg blij met het Stiltecentrum als locatie. Een kleine, open ruimte waar je echt als groep bij elkaar zit. Dit kan de discussie alleen maar ten goede komen.

Ik ben er trots op dat ik twee heel geschikte sprekers heb kunnen vinden die de discussie vanuit twee verschillende standpunten gaan inleiden.
Jan Velterop is in mijn werkwereld een hele bekende naam. Hij was bereid om vanuit London, waar hij al heel lang woont, op deze middag aanwezig te zijn. Ron Dekker is geen onbekende van de UvT. Hij studeerde er en heeft er ook gewerkt, maar is al weer voor langere tijd werkzaam bij het NWO, op dit moment als lid van de algemene directie.

Marc van den Berg, onze directeur Library and IT Services zal de bijeenkomst openen. Marc schreef voor de Univers een
opiniestuk over Open Access, waarbij het zich richtte op het thema van de middag. Daarnaast ben ik erg blij dat ook de rector Philip Eijlander aanwezig is; hij zal het slotwoord doen.

De organisatie heeft me veel tijd gekost, meer dan ik had gedacht. Vóór de zomervakantie heb ik er al vele uren aan besteed, daarna nog veel meer. En wat is het verschrikkelijk moeilijk om onderzoekers geïnteresseerd te krijgen voor het bijwonen van zo’n bijeenkomst. Ik vermoed, en soms weet ik ook dat de interesse er wel is, maar slechts weinig mensen zijn in de gelegenheid om net die middag te komen of men heeft het gewoon te druk om hier tijd voor vrij te maken.

Later deze week meer over ander activiteiten en een verslag van de Open Access discussiemiddag!